2022-05-15 19:22:53
બંધારણમાં સુધારાની પદ્ધતિ
ભારતીય બંધારણમાં કોઈપણ સુધારો કરવો હોય તો તે સુધારો કરવા માટેની ત્રણ પદ્ધતિ છે જે નીચે પ્રમાણે છે :
1)સંસદમાં સામાન્ય બહુમતીથી એટલે કે 50 % થી વધુ માટે સુધારો .
2)સંસદમાં સંસદસભ્યો દ્વારા 2/3 બહુમતી દ્વારા પરંતુ કુલ સંખ્યાના 50 % થી વધુ માટે સુધારો.
3)સંસદમાં 2/3 બહુમતીથી અને સાથે રાજ્યમાં સાદી બહુમતી સુધારો.
બંધારણના મહત્વના સુધારાઓ
પ્રથમ સુધારો (1951) :
મૌલિક અધિકારોમાં સમાનતા , સ્વતંત્રતા , તથા સંપતિનો અધિકાર સમાજના હિતમાં જોડી દીધો . નાયાધીશોની નિયુક્તિ તથા તેની જગ્યાઓની અનામત અંગેની જોગવાઈ .
2જો સુધારો (1953) : રાજ્યોને સંસદમાં પ્રતિનિધિત્વ આપવામાં આવ્યું.
7મો સધારો (1956) :
14 રાજ્યો તથા 6 કેન્દ્રશાષિત પ્રદેશોને રાજ્ય તરીકે માન્ય કર્યા.
8મો સુધારો (1960) : અનુસુચિતજાતી અને જનજાતિ માટે અનામત બેઠકોની ફાળવણીનો સમય 10 વર્ષથી વધારીને 20 વર્ષ કરવામો આવ્યો .
10મો સુધારો (1961) :
દાદરા તથા નાગર હવેલી વિસ્તાર ભારતનો બની ગયો.
12મો સુધારા (1961) :
ગોવા , દમણ અને દીવ ભારતમાં જોડાયા .
13મો સુધારો (1962) :
નાગાલેન્ડ ભારતનું નવું રાજ્ય બનવાનો સુધારો.
14મો સુધારો (1962) :
ફાનસના આધિપત્યનું પોંડીચેરી ભારતમાં જોડાઈ ગયું .જે અંગે સુધારો કર્યો .
15મો સુધારો (1963) :
ઉચ્ય ન્યાયાલયના નાયાધીશની સેવા નિવૃત્તિ વયમર્યાદા 60 વર્ષથી વધારીને 62 વર્ષની કરવામાં આવી.
21મો સુધારો (1967) :
બંધારણના આઠમાં પરિશિષ્ટ માં સિંધી ભાષાને ઉમેરવાઈ .
26મો સુધારો (1971) :
રાજાના સાલીયણા તથા વિશેષ અધિકારો બંધ કરી દીધા.
31મો સુધારો (1973) :
લોકસભાના સભ્યોની સંખ્યા 525 થી વધારીને 545 કરવામાં આવી.
36મો સુધારો (1975) :
આ સુધારાથી સિક્કિમ ભારતનું 22 મું રાજ્ય બન્યું.
37મો સુધારો (1975 ) :
અરુણાચલ પ્રદેશને વિધાનસભાનો દરજ્જો અપાયો .
42મો સુધારો (1976) :
આ સુધારાથી બંધારણની પ્રસ્તાવનામાં સુધારો કરાયો . સમાજવાદી અને બિનસાંપ્રદાયિક નવા શબ્દો ઉમેરવામાં આવ્યા . રાજ્ય નીતીનિર્દેશક સિદ્ધોતો પર મહત્વ આપવામાં આવ્યું . મૂળભૂત અધિકારો પર નિયંત્રણ રાખવામાં આવ્યું . મૂળભૂત ફરજો ઉમેરવામાં આવી . રાષ્ટ્રપતિ મંત્રીમંડળની સલાહ માનવા બંધાયેલી છે . રાષ્ટ્રપતિ કલમ 356 નીચે કોઈપણ રાજ્યમાં એક વર્ષ સુધી રાષ્ટ્રપતિ શાસન લાદી શકાય છે , તે આ સુધારા દ્વારા ફેરફારો કરવામાં આવ્યો .
44મો સુધારો (1978) :
મિલકતના અધિકારોને રદ કરવામાં આવ્યા . લોકસભા,વિધાનસભાનો સમયગાળો 6 વર્ષમાંથી 5 વર્ષનો આ સુધારાથી કરવામાં આવ્યો.
47મો સુધારો (1984 ) :
નવમાં પરીશીષ્ટમાં જમીન સુધારાને લગતા 14 કાયદાઓ ઉમેરવામાં આવ્યા .
52મો સુધારો (1985) :
રાજકીય પક્ષમાં પક્ષોન્તર વિરોધી કાયદો લાવવામાં આવ્યો.
53મો સુધારા (1986) :
આ સુધારાથી મિઝોરમ ભારતનું 24 મું રાજ્ય બન્યું.
54મો સુધારો (1986) :
સુપ્રીમ કોર્ટના અને હાઇકોર્ટના ન્યાયાધીશોના પગારમાં વધારો કરવામાં આવ્યો .ભારતના વરિષ્ઠ ન્યાયમૂર્તિને રૂ.10,000 માસિક હાઇકોર્ટના મુખ્ય ન્યાયધીશને રૂ.9000 માસિક તથા હાઇકોર્ટના નાયાધીશને રૂ.8000 માસિક પગાર આ સુધારાથી નક્કી થયો.
57મો સુધારો (1987) : આ સુધારાથી ગોવા ભારતનું પચ્ચીસમું રાજ્ય બન્યું.
61મો સુધારો ( 1989) :
આ સુધારા દ્વારા ચૂંટણી માટે મતદાતા માટે 21 વર્ષની ઉમરને બદલે 18 વર્ષની કરવામાં આવી. માતાધીકારનો હક 18 વર્ષે આપવામાં આવે છે.
62મો સુધારો (1989) :
લોકસભા અને વિધાનસભાઓમાં અનુસુચિતજાતિ અને અનુસુચીત જનજાતિ બેઠકોની અનામતની મુદત 10 વર્ષે વધારાઈ જે 2000 સુધી અમલમાં રહેશે.
66મો સુધારો (1990) :
બંધારણના નવમાં પરીશિષ્ટમાં 55 નવા જમીન સુધારણાના કાયદા ઉમેરવામાં આવ્યા.
69મો સુધારો (1991) :
કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ દિલ્હીનું નામ રાષ્ટ્રીય રાજધાની ક્ષેત્ર રાખવામાં આવ્યું તથા દિલ્હીમાં 70 સભ્યોવાળી વિધાનસભા રચવામાં આવશે , તેવી જોગવાઈ આ સુધારા દ્વારા કરવામાં આવી.
70મો સુધારો (1992) :
પોંડીચેરી તથા દિલ્હી વિધાનસભાના સભ્યો રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીઓમાં ભાગ લઇ શકે તેવો અધિકાર આપવામાં આવ્યો.
71માં સુધારો (1992) :
બંધારણના આઠમા પરીશિષ્ટમાં નેપાળી , મણિપુરી તથા કોકણી ભાષાઓ ઉમેરવામાં આવી.
73મો સુધારો (1992) :
ગ્રામપંચાયતો, નગરપાલિકાઓ તથા મહાનગરપાલિકા
શેર કરવાનું ના ભૂલતા મિત્રો.....
*Plz Don't copy if you can't paste as it is*
☞Join @general_knowledge_gpsc123
412 viewsᴋᴀʟᴘᴇꜱʜ ᴀʜɪʀ, 16:22
G
