MPSC Current Affairs

2019-03-17 15:42:13 ------------------------------------------------------------
चालू घडामोडी सराव प्रश्नसंच
प्रश्नसंच क्रमांक-15

-------------------------------------------------------------
प्र.1) भारतीय रेल्वेने आंध्रप्रदेशात "दक्षिण तट रेल्वे” (South Coast Railway -SCoR) या नावाने एक नवीन रेल्वे क्षेत्र तयार करण्याचा निर्णय घेतला आहे, या नव्या विभागाचे मुख्यालय कोणत्या ठिकाणी असेल?
1) विजयवाडा 2) तिरुपती
3) श्रीशैलम 4) विशाखापट्टणम


प्र.2) केंद्रीय मंत्रिमंडळाने ‘राष्ट्रीय सॉफ्टवेयर उत्पादन धोरण-2019’ (National Policy on Software Products) याला नुकतीच मंजुरी दिली, या धोरणाचे खालीलपैकी कोणते लक्ष्य आहे?
1) 2025 सालापर्यंत जागतिक सॉफ्टवेयर उत्पादन बाजारात भारताचा वाटा दहापट वाढविणे.
2) 2025 सालापर्यंत 3.5 दशलक्ष लोकांसाठी प्रत्यक्ष-अप्रत्यक्ष रोजगार देणार्‍या सॉफ्टवेयर उत्पादन उद्योगाच्या क्षेत्रात 10,000 तंत्रज्ञान स्टार्टअप कंपन्या चालवणे.
3) 2025 सालापर्यंत भारतीय सॉफ्टवेयर उत्पादन क्षेत्राची बाजारपेठ जवळपास 70-80 अब्ज अमेरिकन डॉलर एवढी करणे.
4) 1, 2, 3 सर्व


प्र.3) अलीकडेच आंतरराष्ट्रीय ऊर्जा संस्थेचा जैव-ऊर्जा विषयक तंत्रज्ञान सहयोग कार्यक्रम’ (International Energy Agency's Technology Collaboration Programme on Bioenergy / IEA बायोएनर्जी TCP) या कार्यक्रमाचा भारत कितवा सदस्य देश बनला?
1) 10 वा 2) 15 वा 3) 20 वा 4) 25 वा


प्र.4) खालील विधाने विचारात घ्या:
(a) 3 मार्च 2019 रोजी कौहर, अमेठी (उत्तरप्रदेश) येथे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते ‘एके-47 रायफल’ निर्मितीच्या प्रकल्पाचे उद्घाटन झाले.
(b) अमेरिकेकडून संरचित ‘कलाश्नीकोव्ह’ असाल्ट रायफलचे भारतात उत्पादन घेण्यासाठी अमेठीमध्ये ‘इंडो-अमेरिकन रायफल्स प्रायव्हेट लिमिटेड’ नावाचा संयुक्त उपक्रम तयार करण्यात आला आहे.
पर्यायी उत्तरे:
1) फक्त (a) योग्य 2) फक्त (b) योग्य
3) दोन्ही योग्य 4) दोन्ही अयोग्य


प्र.5) शालेय विद्यार्थ्यांमध्ये संशोधन क्षेत्रात आवड निर्माण व्हावी या उद्देशाने भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेने (ISRO) या वर्षापासून कोणत्या नावाने प्रशिक्षण कार्यक्रम 4 मार्च 2019 रोजी आरंभ केला?
1) जय विज्ञान, जय अनुसंधान 2) स्पेस स्टार
3) युवा वैज्ञानिक कार्यक्रम 4) रायझिंग स्टार


प्र.6) राष्ट्रीय सर्वसाधारण गतिशीलता कार्डचे (National Common Mobility Card -NCMC) संबंधी खालीलपैकी कोणते विधान बरोबर नाही?
1) स्वदेशी विकसित केलेल्या या कार्डचे अनावरण राष्ट्रपती रामनाथ कोविंद यांच्या हस्ते करण्यात आले.
2) हे कार्ड रूपे कार्डद्वारे समर्थित आहे.
3) हे कार्ड लोकांना विविध प्रकारचे वाहतूक शुल्क देण्यास सक्षमता प्रदान करते.
4) याला ‘एक राष्ट्र एक कार्ड’ हे नाव देण्यात आले आहे.


प्र.7) केंद्रीय गृह मंत्री राजनाथ सिंग यांनी आसामच्या धुबरी जिल्ह्यात ............... सीमेवर CIBMS (कॉम्प्रिहेन्सीव इंटीग्रेटेड बॉर्डर मॅनेजमेंट सिस्टम) कार्यक्रमाच्या अंतर्गत BOLD–QIT (बॉर्डर इलेक्ट्रॉनिकली डॉमिनेटेड QRT इंटरसेप्शन टेक्निक) प्रकल्पाचे उद्घाटन केले?
1) भारत-चीन 2) भारत-भूतान
3) भारत-बांगलादेश 4) भारत-नेपाळ


प्र.8) भारतातले पहिले ज्वेलरी पार्क कोठे उभारले जाणार आहे?
1) बंगळूरू 2) नवी मुंबई
3) तामिळनाडू 4) तिरुपती


प्र.9) खालील विधाने विचारात घ्या:
(a) रॉजर फेडररने निक्तेच दुबई ड्युटी फ्री आंतरराष्ट्रीय टेनिस स्पर्धेत एकेरीचे अजिंक्यपद पटकाविले.
(b) फेडररच्या वैयक्तिक टेनिस कारकीर्दीत ATP टूरवरील हे शंभरावे अजिंक्यपद आहे.
(c) ATP टूरवर 100 अजिंक्यपदे मिळविणारा तो जगातील पहिला आणि एकमेव टेनिसपटू ठरला आहे.
वरीलपैकी कोणती विधाने चुकीची नाहीत?
1) फक्त (a) आणि (b)
2) फक्त (a) आणि (c)
3) फक्त (b) आणि (c)
4) वरील सर्व


प्र.10) खालीलपैकी योग्य विधान/ने कोणते/ती?
(a) राज्यात विद्यापीठ आणि महाविद्यालयात शिक्षण घेत असताना विद्यार्थ्यांच्या तक्रारींचे निराकरण करण्यासाठी सर्व विद्यापीठांमध्ये लोकपाल नेमण्याचा निर्णय महाराष्ट्र राज्य सरकारने घेतला.
(b) विद्यापीठस्तरावर लोकपाल नियुक्त करणारे महाराष्ट्र हे देशातील पहिलेच राज्य ठरले आहे.
पर्यायी उत्तरे:
1) फक्त (a)
2) फक्त (b)
3) (a) आणि (b) दोन्ही
4) (a) आणि (b) दोन्ही नाही. Open / Comment

2018-03-07 20:46:44 जर्मनीला मागे टाकत अब्जाधीशांच्या यादीत भारत जगात तिसऱ्या स्थानी

अब्जाधीशांच्या यादीत भारत जगात तिसऱ्या स्थानकावर पोहचला आहे. फोर्ब्सच्या अब्जाधीशांच्या यादीत भारताने जर्मनीला मागे टाकत तिसऱ्या क्रमांकावर झेप घेतली आहे. सगळ्यात जास्त अब्जाधीश अमेरिकेत आहेत. तर त्यानंतर चीनचा नंबर लागलो.

या लिस्टनुसार भारतात एकुण 19 नवे अब्जाधीश असून भारतातील एकुण अब्जाधीशांची संख्या 121 झाली आहे. गेल्यावर्षी हा आकडा 102 होता.

अमेरिकेत सर्वाधिक ५८५ तर दुसऱ्या क्रमांकावर असणाऱ्या चीनमध्ये ३७३ अब्जाधीश आहेत. फोर्ब्जने जाहीर केलेल्या अब्जाधीशांच्या या यादीत अॅमेझॉनचे सीईओ जेफ बेझोज 112 अब्ज डॉलर्सच्या संपत्तीसह प्रथम क्रमांकावर आहेत. 

मुकेश अंबानी यांची संपत्ती गेल्यावर्षीच्या तुलनेत 16.9 अब्ज डॉलर्सने(1.09 लाख करोड रूपये) वाढली आहे. सध्या त्यांची संपत्ती 40.1 अब्ज डॉलर (2.60 लाख करोड रूपये.) इतकी आहे. जागतिक पातळीवर मुकेश अंबानी  ३३ व्या क्रमांकावरून १९ व्या क्रमांकावर पोहचले आहेत.

२०१७ मध्ये २३.२ अब्ज डॉलर्सच्या संपत्तीसह ते ३३ व्या स्थानावर होते. अझीम प्रेमजी यांनी लक्ष्मी मित्तल यांना यंदा मागे टाकत भारतातले सर्वाधिक श्रीमंतांचं दुसरं स्थान मिळवलं आहे.

जिंदाल स्टील अँड पावरच्या सावित्री जिंदाल या सर्वाधिक श्रीमंत भारतीय महिला ठरल्या आहेत. जागतिक क्रमवारीत त्या ८.८ अब्ज डॉलर्सच्या संपत्तीसह १७६ व्या स्थानावर आहेत.

पेटीएमचे संस्थापक विजय शेखर शर्मा १.७ अब्ज डॉलर्ससह जागतिक यादीतले सर्वात कमी वयाचे भारतीय अब्जाधीश ठरले आहेत.

एचसीएलचे संस्थापक शीव नाडर चौथे तर सन फार्माचे दिलीप संघवी पाचवे श्रीमंत भारतीय ठरले आहेत.  या यादीत जगातल्या एकूण २,२०८ अब्जाधीशांची नावं आहेत. या सर्वांची मिळून एकूण संपत्ती ९.१ लाख कोटी (ट्रिलिअन) आहे. मागील वर्षीपेक्षा या संपत्तीत १८ टक्के वाढ झाली आहे.

मायक्रोसॉफ्टचे संस्थापक बिल गेट्स आणि वॉरन बफे ९० अब्ज डॉलर्सच्या संपत्तीसह दुसऱ्या स्थानावर आहेत. दोघांनीही आपली बहुतांश संपत्ती दान करण्याचा निर्णय घेतला आहे.

यंदा जगातल्या टॉप २० अब्जाधीशांच्या यादीत दोन चायनीज उद्योगपतींचा क्रमांक आला आहे. त्यापैकी एक चायनीज इंटरनेट जायंट टेनसेंटचे सीईओ मा हॉतेंग तर दुसरे अलिबाबाचे संस्थापक जॅक मा आहेत. यंदा फोर्ब्जच्या यादीत २५९ उद्योगपतींचा नव्याने समावेश झाला आहे.  Open / Comment

2018-03-07 10:12:25 ज्येष्ठ साहित्यिक वसंत नरहर फेणे कालवश

ज्येष्ठ साहित्यिक वसंत नरहर फेणे यांचं वयाच्या 92 व्या वर्षी निधन झालं. खार येथील राहत्य घरी फेणे यांनी अखेरचा श्वास घेतला. मराठी साहित्याच्या प्रवाहापासून अलग ठरेल असे, व्यक्तीपेक्षा समूहाला केंद्रस्थानी ठेवणारे लिखाण फेणे यांनी केले.

पुरस्कार आणि गौरव

‘काना आणि मात्रा’ या कथासंग्रहाला महाराष्ट्र राज्य सरकारचा उत्कृष्ट वाङ्मयाचा पुरस्कार मिळाला आहे. ‘विश्वंभर बोलविले’ या कादंबरीसाठी ना. सी. फडके पुरस्कारानेही गौरव झाला. गेल्या वर्षी ‘शब्द – द बुक गॅलरी’च्या वतीने वसंत फेणे यांच्या एकूण साहित्यिक कारकीर्दीसाठी ‘भाऊ पाथ्ये साहित्य गौरव शब्द पुरस्कार’ देण्यात आला.

वसंत फेणे यांची साहित्यसूची

• काना आणि मात्रा (कथासंग्रह)
• कारवारची माती (कादंबरी)
• काही प्यादी काही फर्जी (कथासंग्रह)
• ज्याचा त्याचा क्रूस (कथासंग्रह)
• देशांतर कथा (कथासंग्रह)
• ध्वजा (कथा, लेख, भाषणे)
• निर्वासित नाती (कथासंग्रह)
• पंचकथाई (कथासंग्रह)
• पहिला अध्याय (कथासंग्रह)
• पाणसावल्यांची वसाहत (कथासंग्रह)
• पिता-पुत्र (कथा)
• मावळतीचे मृद‌गंध (कथासंग्रह)
• मुळे आणि पाळे (कथासंग्रह)
• विश्वंभरे बोलविले (कादंबरी)
• शतकान्तिका (कथासंग्रह)
• सहस्रचंद्रदर्शन (कादंबरी)
• सेन्ट्रल बस स्टेशन (कादंबरी)
• हे झाड जगावेगळे (कथासंग्रह) Open / Comment

2018-03-05 18:42:45 ​​ऑस्कर 2018 : ऑस्करमध्ये या दिग्गजांनी मारली बाजी

ऑस्करमध्ये द शेप ऑफ वॉटर या चित्रपटाने सर्वोत्कृष्ट चित्रपटाचा पुरस्कार पटकवला आहे. या पुरस्कार सोहळ्याचे सूत्रसंचालन जिम्मी किम्मेल यांनी केले.

ऑस्कर या पुरस्कार सोहळ्याची वाट हॉलिवूड, बॉलिवूडमधील सेलिब्रेटी वर्षभर पाहात असतात. सगळ्या पुरस्कार सोहळ्यातमध्ये ऑस्करला सगळ्यात जास्त महत्त्व दिले जाते. या पुरस्कार सोहळ्याचे सूत्रसंचालन जिम्मी किम्मेल यांनी केले. या ऑस्कर सोहळ्यात या दिग्गजांनी मारली बाजीः

सर्वोत्कृष्ट चित्रपट - द शेप ऑफ वॉटर

सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्री - फ्रान्सेस मॅकडोर्मंड (थ्री बिलबोर्ड आऊटसाईड एबिंग, मिसोरी)

सर्वोत्कृष्ट अभिनेता - गॅरी ओल्डमॅन (डार्केस्ट हावर)

सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शक - गुलेरमो डेल टोरो (शेप ऑफ वॉटर)

सर्वोत्कृष्ट गीत - रिमेंमबर मी (कोको)

सर्वोत्कृष्ट पार्श्वसंगीत - अलेक्झँडर डेस्प्लॅट (शेप ऑफ वॉटर)

सर्वोत्कृष्ट सिनेमॅटोग्राफीसाठी - ब्लेड रनर २०४९

सर्वोत्कृष्ट पटकथा (ओरिजिनल) - जॉर्डन पीले (गेट आउट)

सर्वोत्कृष्ट पटकथा - (अडॅप्टेड)- जेन्म आयव्हरीचा (कॉल मी बाय युवर नेम)

सर्वोत्कृष्ट लाइव्ह अॅक्शन शॉर्ट - द सायलंट चाइल्ड

सर्वोत्कृष्ट शॉर्ट डॉक्युमेंट्री - हेवन इज अ ट्रॅफिक जॅम ऑन द ४०५

सर्वोत्कृष्ट फिल्म एडिटिंग - ली स्मिथ (डंकर्क)

सर्वोत्कृष्ट वीएफएक्ससाठी - ब्लेड रनर २०४९

सर्वोत्कृष्ट अॅनिमेटेड चित्रपट - कोको

सर्वोत्कृष्ट अॅनिमेटेड लघुपट - डियर बास्केटबॉल

सर्वोत्कृष्ट सहाय्यक अभिनेत्री- अॅलिसन जेनी (आय, टोन्या)

सर्वोत्कृष्ट परदेशी भाषा चित्रपट - अ फॅन्टॅस्टिक वुमन

सर्वोत्कृष्ट प्रॉडक्शन डिझाईन- शेप ऑफ वॉटर

सर्वोत्कृष्ट साऊंड मिक्सिंग - डंकर्क

सर्वोत्कृष्ट साऊंड एडिटिंग - डंकर्क

सर्वोत्कृष्ट माहितीपट (फिचर)- इकॅरस
सर्वोत्कृष्ट वेशभूषा- फँटम थ्रेड

सर्वोत्कृष्ट मेकअप आणि केशभूषा - डार्केस्ट हावर

सर्वोत्कृष्ट साहाय्यक अभिनेता - सॅम रॉकवेल (थ्री बिलबोर्ड्स आऊटसाईड एबिंग, मिझूरी)


t.me/MPSCCurrent Open / Comment

2018-03-05 18:27:46 चालू घडामोडी प्रश्र्नोत्तर
___________________________

१) गो बॅंकिंग रेटस् च्या सर्वेक्षणानुसार राहण्याच्या दृष्टीने सर्वाधिक महाग देश कोणता ठरला ?
बर्मुडा (११२ वा)

२) हेलिसिंकी कोणत्या देशाच्या राजधानीचे शहर आहे ?
फिनलंड

३) भारत कोणत्या कायद्यान्वये वस्तू व सेवा कर (GST) लागू करण्यात आली ?
संविधान (१०१ वी दुरुस्ती) कायदा

४) ६९ व्या प्रजासत्ताक दिनानिमित्त दिल्लीत आयोजित करण्यात आलेल्या राजपथावर कोणत्या राज्याच्या चित्ररथाने प्रथम पारितोषिक मिळाले ?
महाराष्ट्र - छ.शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक

५) भारतातील पहिला तरंगता बाजार कुठे सुरू करण्यात आला ?
कलकत्ता (प.बंगाल)

Join our telegram channel @MPSCCurrent Open / Comment

2018-03-05 18:26:12 त्रिपुरा आणि नागालँडवर आता भाजपाची सत्ता

ईशान्येतील तीन राज्यांच्या निवडणुकांचे निकाल आले आहेत. त्रिपुरा हा डाव्यांचा गड मानला जात होता. मात्र त्याला भगदाड पाडत भाजपाने तिथे सत्ता काबीज केली. तसेच नागालँडमध्येही भाजपाने एनडीपीपीसोबत युती करून तिथेही सत्ता आणली आहे.
 
त्यामुळे आता भाजपाशासित राज्यांची संख्या 21 झाली आहे. 21 राज्यांमध्ये सत्ता असलेला भाजपा हा पहिलाच पक्ष ठरला आहे.

Join us for more Updates @MPSCCurrent Open / Comment

2018-03-05 18:25:45 जगातील पहिले आण्विक ऊर्जेवरील विमान

आण्विक ऊर्जेवर चालणारे हे जगातील पहिले मॅग्नावेम विमान आहे. या विमानाचे डिझायनर ऑस्कर विनाल्स यांनी याची कन्सेप्ट डिझाइन तयार केली आहे. या विमानाची किमान गती सुमारे 1850 किमी प्रतितास राहील. म्हणजे लंडन ते न्यूयॉर्क पोहोचण्यासाठी केवळ तीन तास लागतील.
 
विशेष म्हणजे या विमानातून कार्बन उत्सर्जित होणार नसल्याने पर्यावरणाला नुकसान होणार नाही. विमानात लावण्यात आलेल्या कॉम्पॅक्ट फ्यूजनरिअॅक्टरमधून त्याला ऊर्जा मिळेल. लॅटिन भाषेतील ‘मॅग्ना एवम’ या शब्दातून या विमानाला नाव देण्यात आले आहे. याचा अर्थ मोठा पक्षी असा होतो.
 
विमानात "प्लाझ्मा अॅक्युटेटर्स" आहेत, जे विमानाला तसेच पंखांवरील हवेला नियंत्रित करतील. त्यामुळे आकाशात हे विमान चांगले प्रदर्शन करू शकणार आहे.

जॉईन करा @MPSCCurrent Open / Comment

2018-03-05 18:24:27 पाकच्या सिनेटवर पहिल्यांदाच हिंदू महिलेची निवड

पाकिस्तानच्या सिंध प्रांतातील थार येथे राहणाऱ्या कृष्ण कुमारी कोलही यांनी इतिहास रचला आहे.

कृष्ण कुमारी या पाकिस्तानच्या पहिल्या हिंदू महिला खासदार बनल्या आहेत. विशेष म्हणजे कृष्णा कुमारी या हिंदू दलित असून बिलावल भुट्टो झरदारी यांच्या नेतृत्वाखालील पाकिस्तान पीपल्स पार्टीकडून त्या निवडून आल्या आहेत.

सिंध प्रांतातील आरक्षित मतदारसंघातून त्या निवडून आल्या असून त्यांनी तालिबानशी संबंधित एका मौलानाचा पराभव केल्याचं वृत्त पाकिस्तानातील 'द डॉन' या वृत्तपत्रानं दिलं आहे. या विजयाबरोबरच पाकिस्तानच्या सिनेटवर निवडून येणाऱ्या त्या पहिल्या हिंदू महिला खासदार ठरल्या आहेत.

कृष्णा कुमारी या सिंध प्रांतातील थार येथील सुदूर नगरपारकर जिल्ह्यातील राहणाऱ्या आहेत. ३९ वर्षीय कृष्णा कुमारी यांचं वयाच्या १६ व्या वर्षीच लग्न झालं होतं. त्यावेळी इयत्ता नववीत शिकत होत्या. लग्नानंतरही त्यांनी शिक्षण सुरूच ठेवलं होतं.

२०१३ मध्ये त्यांनी सिंध विद्यापीठातून समाजशास्त्राची पदवी घेतली होती. त्यानंतर त्यांनी त्यांच्या भावासोबत पाकिस्तान पीपल्स पार्टीमध्ये प्रवेश करून सामाजिक कार्याला प्रारंभ केला होता.

जॉईन करा @MPSCCurrent Open / Comment

2018-03-05 18:23:33 देशातील पहिल्या फ्युनिक्युलर ट्रॉलीची अंतिम चाचणी

सप्तश्रृंगी गडावरील फ्युनिक्युलर ट्रॉलीची 28 फेब्रुवारी रोजी राज्य आपत्ती व्यवस्थापन पथक व यशदाच्या पथकाने अंतिम चाचणी घेऊन प्रकल्पाच्या सुरक्षितेच्या दृष्टीने करण्यात आलेल्या उपाय योजनांची पाहाणी केली आहे.
 
सप्तश्रृंगी गडावरील खाजगीकरणाच्या माध्यमातून साकारण्यात आलेला युक्रेननंतरचा भारतातील पहिला फ्युनिक्युलर ट्रॉलीचा प्रकल्पाचे लवकरच लोकार्पण होत असून प्रकल्पाच्या पूर्णत्वाचे आवश्यक प्रशासकीय सोपस्कार पार पाडण्याच्या दृष्टीने मुंबई येथून आलेल्या राज्य आपत्ती व्यवस्थापनाच्या खास पथकाने तसेच यशदाच्या पथकाने फ्यॅनिक्युलर ट्रॉलीची पाहाणी करुन चाचणी घेतली.
 
तसेच या प्रकल्पातंर्गत बांधण्यात आलेले प्रवासी प्रतीक्षालय, नोंदणी कक्ष, कर्मचारी कक्ष, फलाट, निवास व्यवस्था, भाविकांच्या निवासासाठी 24 सर्वसाधारण व 6 व्हीआयपी सुट, स्वच्छतागृह, पार्किंग सुविधा, उपहारगृह, अंतर्गत रस्ते, सुशोभिकरण आदी कामांची पाहणी केली. सुरक्षितेच्या दृष्टीने केलेल्या उपाय योजना, अग्निप्रतिबंधक उपाय योजनांची पाहणी केली.
 
दरम्यान खासदार हरिश्चंद्र चव्हाण, जिल्हाधिकारी बी. राधाकृष्णन, पोलिस अधिक्षक संजय दराडे, निवासी जिल्हाधिकारी रामदास खेडकर यांनीही फ्युनिक्युलर ट्रॉलीची पाहाणी करुन ट्रॉलीने श्री भगवती मंदिरात जाण्या येण्याच्या दृष्टीने तयार करण्यात आलेल्या व्यवस्थेची माहिती करुन घेतली. Open / Comment

2018-03-05 18:21:43 मानवी तस्करी (प्रतिबंध, संरक्षण आणि पुनर्वसन) विधेयक-2018 याला केंद्रीय मंत्रिमंडळाची मंजुरी

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या अध्यक्षतेखाली केंद्रीय मंत्रिमंडळाने मानवी तस्करी (प्रतिबंध, संरक्षण आणि पुनर्वसन) विधेयक-2018 मंजुरी दिली आहे. आता हे विधेयक संसदेत चर्चेसाठी सादर केले जाणार.

हे विधेयक जिल्हा, राज्य आणि केंद्र पातळीवर समर्पित संस्थागत यंत्रणा तयार करते. हे विधेयक तस्करी प्रतिबंध, सुरक्षा तपासणी आणि पुनर्वसन कार्यासाठी जबाबदार असेल. राष्ट्रीय तपास संस्था (NIA) गृह मंत्रालयांतर्गत राष्ट्रीय पातळीवर तस्करी विरोधी संस्था म्हणून काम करणार.

विधेयकाची वैशिष्ट्ये

मानवी तस्करीमध्ये गंभीर स्वरूपात जबरदस्तीने मजुरी, भीक मागणे, निर्धारित वेळेपूर्वी लैंगिक परिपक्वतेसाठी एखाद्या व्यक्तीला रासायनिक पदार्थ किंवा हार्मोन देणे, विवाह किंवा वैवाहिक छळ अंतर्गत किंवा विवाहानंतर महिलांची आणि मुलांची तस्करी अश्या प्रकारांचा समावेश आहे.

पीडित/साक्षीदार आणि तक्रार करणाऱ्यांची ओळख उघड न करणे, गोपनीय ठेवणे. पीडितांचा जबाब व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंगद्वारे नोंदवून पडताळता येऊ शकेल.

एक वर्षाच्या आत कालबद्ध न्यायालय सुनावणी करणे आणि पीडितांना परत पाठवणे.

वाचवण्यात आलेल्या लोकांना त्वरित संरक्षण देणे आणि त्यांचे पुनर्वसन करणे. पीडितेला शारीरिक, मानसिक आघातांपासून बरे होण्यासाठी तात्काळ 30 दिवसांच्या आत अंतरिम साहाय्य मिळण्याचा अधिकार आहे.

आरोपीविरुद्ध फौजदारी कारवाई सुरु होण्यावर किंवा खटल्याच्या निकालावर पीडित व्यक्तीचे पुनर्वसन अवलंबून नाही.

प्रथमच पुनर्वसन निधी स्थापन करण्यात आला. याचा उपयोग पीडित व्यक्तीच्या शारीरिक, मानसिक आणि सामाजिक सांभाळासाठी होईल. त्यात त्याचे शिक्षण, कौशल्य विकास, आरोग्यविषयक निगा, मानसिक पाठिंबा, कायदेशीर मदत आणि सुरक्षित आसरा अश्या बाबींचा समावेश आहे.

खटल्यांच्या जलद सुनावणीसाठी प्रत्येक जिल्ह्यात विशेष न्यायालयाची स्थापना करण्यात येणार.

10 वर्षे सश्रम कारावास ते जन्मठेप आणि किमान 1 लाख रुपये दंड शिक्षा म्हणून तरतूद आहे.

मानवी तस्करीला प्रोत्साहन देणे आणि तस्करीत मदतीसाठी बनावट प्रमाणपत्र बनवणे, छापणे, प्रसिद्ध करणे किंवा वितरित करणे, नोंदणी किंवा सरकारी आवश्यकतेनुसार साक्ष म्हणून स्टिकर आणि शासकीय संस्थांकडून मंजुरी आणि आवश्यक कागदपत्रे मिळवण्यासाठी कट कारस्थान करणाऱ्या व्यक्तीला शिक्षेची तरतूद आहे.

राष्‍ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय पातळीवर संघटित गुन्हेगारी रोखण्यासाठी संपत्तीची जप्ती किंवा गुन्हा करून मिळवलेले धन जप्त करण्याची तरतूद आहे.

राष्ट्रीय तस्करी विरोधी संस्था परदेशी आणि अंतरराष्ट्रीय संघटनांच्या अधिकाऱ्यांसह आंतरराष्ट्रीय ताळमेळ राखणार, तपासात आंतरराष्ट्रीय सहकार्य देईल आणि साक्ष, साक्षीदारांचे सीमापार हस्तांतरण यात साहाय्य केले जाणार आणि न्यायिक कारवाईत आंतरराज्य आणि आंतरराष्ट्रीय व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंगमध्ये साहाय्य करणार. 

मानवी तस्‍करी मूलभूत मानवाधिकारांचे उल्‍लंघन करणारा तिसरा सर्वात मोठा संघटित गुन्हा आहे. भारतात या गुन्हेगारीला रोखण्यासाठी कोणताही विशेष कायदा नाही. 

नवा कायदा भारताला मानवी तस्‍करी विरोधात लढा देण्यामध्ये दक्षिण आशियाई देशांमध्ये अग्रणी देश बनविणार. विधेयक मंत्रालय, विभाग, राज्‍य शासने, स्‍वयंसेवी संस्था आणि या क्षेत्राचे तज्ञ यांच्या शिफारशींनी तयार करण्यात आले आहे. Open / Comment